Architect van het kerkgebouw (1886) was Evert Margry, geboren te Harderwijk en leerling van de bekende architect Pierre Cuypers die de school van de Franse neogotiek aanhing. De St.-Bonifaciuskerk is een typisch voorbeeld van deze neo-gotische school, samenvallend met de 19e eeuwse romantiek. Margry werkte vooral voor het bisdom Haarlem en bouwde ongeveer 30 kerken in deze regio. Kenmerken van de stijl van deze architect zijn o.a. de toepassing van het “zaagtandmotief” als ondersteuning van de dakgoten en de van de overgang van de muurvlakken naar de gewelven. Een ander kenmerk is het houten tongewelf met de daarop geschilderde luchtroosters.
De toren van de St.-Bonifaciuskerk. Duidelijk is het kenmerkende zaagtandmotief van Magry zichtbaar boven de gotische ramen.
Gebruikelijk was dat kerken met de ingang naar het westen werden gebouwd zodat de priester aan het altaar naar het oosten stond. Dit omdat de Verlosser en de Wijzen uit het oosten komen. Met déze kerk is het andersom omdat het dorp aan de oostkant van deze locatie ligt en een westelijke ingang vanuit de weilanden niet bereikbaar zou zijn.
Zowel van buiten als van binnen wordt de indruk gewekt dat de St.-Bonifaciuskerk een basiliek is doordat aan de buitenkant aan de voorgevel allerlei torentjes gebouwd zijn die karakteristiek zijn voor basilieken. Want in Alphen aan den Rijn wilden de katholieken ook nadrukkelijk laten zien dat “ze ook weer meetelden”. Maar als men achter de voorgevel kijkt ziet men een strak dak zonder hoogteverschillen en bovendien zijn er in een basiliek boven het middenschip ramen voor de lichtinval en die ontbreken bij de Bonifaciuskerk. De kerk is in amper anderhalf jaar tijd (!) gebouwd door aannemer Moons uit Berkel en de aanneemsom was fl. 85.985,-
1886: een nieuw kerkgebouw
Daar stond de nieuwe St.-Bonifaciuskerk in 1886: een neogotisch (bijna hemels) juweel aan de Paradijslaan! Zo beleefde katholiek Alphen de nieuwe kerk: de bevestiging van een eeuw katholieke emancipatie. Een erewacht van 36 ruiters, guirlandes, vlaggen, bloemen en muziek onderstreepten de feestgevoelens op deze dag. Helaas zou hij beëindigd worden door ordeverstoring: vlaggen werden weggerukt, ruiten sneuvelden, de burgemeester moest bisschop Bottemanne een bewakingsescorte meegeven van 4 veldwachters! De weg van de oecumene zou nog lang zijn…
Bouwen vraagt ook in het paradijs om een stevige fundering: 570 houten heipalen, waarvan 300 met een lengte van 10 meter, werden door aannemer Moons uit Berkel in de grond geslagen. Architect van de kerk was Evert Margry uit Harderwijk, een leerling van de beroemde Cuypers die de Franse gotiek in ons land introduceerde in de 19de eeuw. Margry had al een aantal kerken in de regio gebouwd (Hoogmade, Voorhout) en was bezig met de bouw van de kerk in Nieuwveen. De overeenkomsten zijn dan ook niet zo verrassend. Karakteristiek zijn: het consequent gebruik maken van baksteen en natuursteen, het zaagtandmotief in de lijsten onder de ramen, het houten tongewelf.
Evert Margry werkte samen met kunstenaars, vakmensen uit diverse disciplines die zich herkenden in de Franse gotiek en dit wilden etaleren in hun kunstwerken. De aanvankelijk witgepleisterde kerk zou in de loop van de volgende decennia het aangezicht krijgen van een kleurrijk interieur, als een diapresentatie van Bijbelse taferelen. Beelden, ramen, wandschilderingen, vaandels, een Piëta. De grootste bijdrage aan de vormgeving van de kerk werd geleverd door de ateliers voor glasschilderkunst van de firma Mengelberg. Deze protestantse kunstenaarsfamilie uit Keulen belandde op uitnodiging in katholiek Nederland. Talrijke kerken in ons land getuigen van de artistieke prestaties van verschillende generaties Mengelberg.
1920 tot 1935: realisatie van glas-in-lood ramen
In de St.-Bonifaciuskerk werden vanaf 1920 tot 1935 gerealiseerd: twee ramen over het leven van Bonifacius (de verkondiging aan de Friezen en de marteldood), vervolgens de twee hoofdramen in het zuider- en noordertransept, gewijd aan Sint Jozef en de martelaren van Gorcum. De 10 ramen met wit glas in de zijwanden van de kerk zouden de 10 geboden illustreren, maar door geldgebrek in de dertiger jaren werden er slechts 4 gerealiseerd.
